Foezelolieën
Feiten over foezelolie
Foezelolie is de algemene naam voor bijprodukten welke gevormd worden tijdens het fermentatieproces. De foezelolie bestaat voor 65-80% uit amylalcohol, allerlei soorten isobutylcarbinolen en damylalcohol. Verder bestaat het voor 15-25% uit isobutyl en voor 4-7% uit n-propylalcohol. Amyl-, butyl- en propylalcohol zijn de belangrijkste bestanddelen van foezelolie, er zijn ook nog andere stoffen, maar deze zijn in zo’n geringe mate aanwezig dat ze te verwaarlozen zijn.
De samenstelling van de foezelolie hangt hoofdzakelijk af van de gebruikte ingrediënten voor de gisting en van de gistingstemperatuur. De foezelolie is het aroma van het beslag. In b.v. brandewijn en andere sterke dranken met een fruitbasis (slivovitz, calvados etc) is het gehalte aan foezelolie 0.6% of meer. De smaak van deze dranken wordt hoofdzakelijk bepaald door het aroma van de foezelolie, en na rijping gaan de meeste bestanddelen van de foezelolie over in de vorm van esters.
In een 95% distillaat wat net gewonnen is uit een beslag gebaseerd op suiker, zal het gehalte aan foezelolie gewoonlijk tussen de 0.4 en 0.7% liggen.
In een experiment met 200 gram suiker in 2 liter water en met toevoeging van 40 gram bakkersgist was het gehalte aan foezelolie in het distillaat 0.40%. Omdat het alcoholgehalte in dit beslag slechts 6% was, moet men in de praktijk rekening houden met iets meer foezelolie (ondanks de overdosis aan gist in het experiment). De toevoeging van ammoniumzout aan het beslag reduceert de vorming van foezelolie, dit zout is een gistvoedingsstof (ammoniumfosfaat).
De foezelolieën zijn tot 33% oplosbaar in water. Wanneer het ruwe distillaat wordt verdund met water tot 40-50%, zal een gedeelte van de foezelolie uit het distillaat verdwijnen en een olieachtig laagje vormen (men bevordert dit proces door het distillaat koel te houden).
Dit zijn de oplosbare foezelolieën, voornamelijk amylalcohol. De opgelostte foezelolieën vormen een olieachtig laagje aan het oppervlak, door hun lager soortelijk gewicht, en kunnen van daar op verschillende manieren worden verwijderd. Indien de omstandigheden gunstig zijn (o.a. max. 15º C) kan men 0.3% van de foezelolie verwijderen (1.5 cl = 15 ml van 5 ltr onbewerkt distillaat) berekend voor geconcentreerde, onbewerkte sterke drank. Dit is een derde van de aanwezige foezelolie. Sommige thuisdistillateurs vullen een fles tot de dop vol met verdunde, onbewerkte sterke drank. Wanneer het oppervlak een beetje olieachtig wordt schept men de bovenste millimeter er af en de eerste scheiding van foezelolieën is klaar. Vervolgens wordt het distillaat gezuiverd met gebruik van aktieve koolstof.